Ana səhifəHüceyrənin membran sistemləri laboratoriyası sa sa

Struktur bölmənin adı:

Hüceyrənin membran sistemləri laboratoriyası

Tel.:

(+994-12) 538-11-64

Faks:

(+994-12) 510-24-33

Elektron poçtu:

cellmemsyslab@imbb.science.az

Struktur bölmənin rəhbəri:

Biologiya elmləri doktoru Səftər Yusif oğlu Süleymanov

Əməkdaşları: 

b.ü.f.d. elmi işçi Nahidə Xanqulu qızı Əliyeva

kiçik elmi işçi Zibeydə Vilayət qızı Hacıyeva

böyük laborant Məhbubə Rövşən qızı Həmidova

böyük laborant Könül Ramiz qızı Səmədova

Əsas fəaliyyət istiqamətləri:

Ali bitkilərdə xloroplastların fotosintetik membranlarının struktur-funksional komponentləri olan submolekulyar piqment-zülal komplekslərinin molekulyar quruluşu və funksional xüsusiyyətlərinin tədqiqi;

Bitkilərin yarpaq, xloroplast və tilakoid membranları səviyyəsində ətraf mühitin abiotik stres amillərinin (quraqlıq, duzluluq, radiasiya və s.) təsirinə qarşı biokimyəvi və biofiziki cavab reaksiyalarının araşdırılması. 

Əsas elmi nəticələri:

Ali bitkilərdə xloroplastların tilakoid membranlarının və piqment-zülal komplekslərinin struktur- molekulyar təşkili, orientasiyası və formalaşmasının tənzimlənmə prinsipləri öyrənilmişdir. Aparılan tədqiqatlar nəticəsində fotosintetik piqmentlərin tilakoid membranı müstəvisinə nəzərən orientasiyası təyin edilmiş və ilk dəfə olaraq, ispanaq bitkisində piqment - zülal komplekslərinin topoqrafiya modeli verilmişdir.

Müxtəlif işıq rejimində (fasiləli və fasiləsiz) etiolə olunmuş buğda bitkilərində piqment-zülal komplekslərinin fotosintetik membranda formalaşma prinsipləri müəyyən edilmiş  və bu proseslərdə karotinoidlərin struktur və stabilləşdirici rolu aşkar edilmişdir. Göstərilmişdir ki, bu komplekslərin apo  zülalları işıqlanma zamanı plastidlərdə monomer formada toplanır, sonra bu formalar aqreqasiya olunaraq, oliqomer formalar əmələ gətirirlər. İlk dəfə olaraq  buğda bitkisində yaşıllaşmanın ilkin mərhələlərində ELİP ( Early Light-İnduced Proteins) adlanan molekul kütləsi 20.5-19 və 17.5-15.5 kDa olan, işıqla ilkin induksiya olunan zülallar müşahidə edilmiş və onların karotinoid birləşdirən zülallar olması müəyyən edilmişdir. Müəyyən olunmuşdur ki, torpaqda radiumun (226Ra)  aktivliyinin artması (135,655 və 1305 Bk/kq) mədəni bitkilərin (arpa, yonca ,qarğıdalı) xloroplastlarında FS I və FS II funksional fəallığının zalmasına səbəb olur. Bu fakt oksidləşdirici strsin təsiri zamanı tilakoid membranının electron- nəqliyyat zəncirində baş verən pozuntular və FS IIreaksiya mərkəzinə aid olan zülalların zədələnməsi izah edilə bilər. Ətraf mühitin müxtəlif stress faktorlarının (quraqlıq, duz, radiasiya və s.) bitkilərə təsiri öyrənilmiş və ekstremal şəraitə adaptasiya prosesində fotosintetik aparatda baş verən dəyişikliklər qiymətləndirilmiş, davamlı sortlar üçün marker əlamətlər seçilmişdir.