AzEnRu
Ana səhifəDurna Rəfail qızı Əliyeva sa sa

 

                                                       Durna Rəfail qızı Əliyeva                                                   

 

Anadan olduğu yer

Azərbaycan respublikası, Bakı şəhəri

Təvəllüdü

18.01.1965

Bitirdiyi ali təhsil müəssisəsi

Azərbaycan Dövlət Universiteti (indiki BDU)

Elmi dərəcəsi

Biologiya üzrə fəlsəfə doktoru

Elmi rütbəsi

Dosent

Namizədlik dissertasiyasının ixtisas şifri, ixtisasın adı və mövzusu

2406.02

Biokimya

“Dunaliella salina yaşıl yosununun NaCl-un yüksək qatılığına adaptasiya reaksiyaları”

Çapdan çıxmış elmi əsərlərinin ümumi sayı

85

Xaricdə çıxmış elmi əsərlərinin sayı

46

Beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı

16

Müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentlərin sayı

-

Kadr hazırlığı:

-          fəlsəfə doktorlarının sayı

-

Əsas elmi nailiyyətləri

İlk dəfə duzun yüksək qatılığında birhüceyrəli yaşıl D. salina yosununda oksidləşmə stresi fermentlərinin müqayisəli analizi aparılmış, antioksidant fermentlərin aktivliyinin artması ilə onların bəzi izoenzimlərinin de novo sintezi arasında əlaqənin olmasına dair məlumatlar əldə edilmişdir.

Davamlı torpaq quraqlığına məruz qalan buğda genotiplərində ontogenezin bütün fazalarında antioksidant müdafiə sistemləri ətraflı tədqiq edilmiş, ilk dəfə olaraq stres zamanı genomun ekspressiyasında baş verən dəyişikliklərin nəticəsi kimi buğda bitkisinin yarpaqlarında askorbatperoksidazanın üç, qlutationreduktazanın isə dörd yeni izoforması aşkar olunmuşdur.

Su stresinə məruz qalmış bitkilərdə superoksid radikallarının detoksifikasiyasında mühüm rolun Mn-SOD-a məxsus olmasını göstərilmiş, bu fermentlərin stresə davamlı sortların seleksiyası zamanı quraqlığa davamlılığın markeri kimi istifadəsi təklif olunmuşdur.

Müəyyən olunmuşdur ki, antioksidant fermentlərin fəallığı bitkinin generativ inkişaf dövründə həm yarpaqda, həm də kökdə artır, lakin bu artım yerüstü orqanlarda daha nəzərəçarpan olur.  

Elmi əsərlərinin adları

1.      Aliyeva D.R., Aydinli L.M., Zulfugarov I.S., Huseynova I.M. Diurnal changes of the ascorbate-glutathione cycle components in wheat genotypes exposed to drought. Functional Plant Biology (2020) https://doi.org/10.1071/FP19375

2.      Aliyeva N.K., Aliyeva D.R., Suleymanov S.Y., Rzayev F.H., Gasimov E.K., Huseynova I.M. Biochemical properties and ultrastructure of mesophyll and bundle sheath thylakoids from maize (Zea mays) chloroplasts. Functional Plant Biology (2020)  https://doi.org/10.1071/FP20004

3.      Aliyeva D. R., Aydinli L.M., Pashayeva A.N., Zulfugarov I.S., Huseynova I.M. Dynamic response of the photosynthetic machinery and antioxidant status of two bread wheat genotypes to drought stress followed by re-watering. Photosynthetica (2020) (accepted)

4.      Aydinli L.M. Aliyeva D.R. Huseynova I.M. Response of antioxidant defense system to drought and re-waterıng in Triticum aestivum L. Varieties. Reports of ANAS, (1): 69-73, 2019

5.      Nargiz Sultanova, Nargiz Bayramova, Durna Aliyeva, Mina Rastgou, Irada Huseynova. Induced changes in metabolic constituents of grapevine (Vitis vinifera L.) leaves infected with grapevine leafroll-associated virus-3. Physiological and Molecular Plant Pathology, 106: 57-63, 2019

6.      Huseynova I.M., Mirzoyeva S.M., Sultanova N.F., Mustafayev N.Sh., Aliyev J.A. Virus-induced changes in photosynthetic parameters and peroxidase isoenzymes contents in tomato (Solanum lycopersicum L.) plants. Photosynthetica, Springer, 2018, v.56, No 3, p. 841-850

  1. Irada Huseynova, Gulnara Balakishiyeva, Durna Aliyeva, Ulduza Gurbanova, Jamila Bayramova, Nurmammad Mustafayev and Jalal Aliyev. Changes in the activities of metabolic enzymes and antioxidant defense system in 'Candidatus phytoplasma solani' infected pepper (Capsicum annuum L.) plants. Net Journal of Agricultural Science. 2017, 5(2): 58-65.
  2. Irada M. Huseynova, Samira M.Rustamova, Durna R. Aliyeva, Hasan G. Babayev and Jalal A. Aliyev. Photosynthesis, antioxidant protection and drought tolerance in plants. Springer International Publishing, Switzerland 2016. M.A. Hossain et al. (eds.), Drought Stress Tolerance in Plants. Vol. 1 pp. 349-378. DOI 10. 1007/978-3-319-28899-4_15.
  3. Huseynova I.M., Allahverdiyev T.I., Babayev H.G., Aliyeva D.R., Rustamova S.M., Aliyev J.A. Wheat: approaches to improve under water stress. Water Stress and Crop Plants: A Sustainable Approach, 2016, John Wiley, UK, pp. 506-542 (invited chapter).
  4. Əliyeva D.R. Oksigenin fəal formalarını zərərsizləşdirən antioksidant maddələr və onların təsnifat formaları. AMEA-nın Xəbərləri (biologiya və tibb elmləri), cild 71, №1, səh. 20-24, 2016.
  5. Irada M. Huseynova, Samira M. Rustamova, Saftar Y. Suleymanov, Durna R. Aliyeva, Alamdar Ch. Mammadov, Jalal A. Aliyev. Drought-induced changes in photosynthetic apparatus and antioxidant components of wheat (Triticum durum Desf.) varieties. Photosynthesis Research, 2016, 130(1-3): 215-223, DOI 10.1007/s11120-016-0244-z.
  6. Irada M. Huseynova , Durna R. Aliyeva, Alamdar Ch. Mammadov, Jalal A. Aliyev. Hydrogen peroxide generation and antioxidant enzyme activities in the leaves and roots of wheat cultivars subjected to long-term soil drought stress. Photosynthesis Research, 2015, 125(1): 279-289.
  7. Султанова Н., Гусейнова А., Алиева Д., Гусейнова И. Влияние вирусной инфекции на белковый состав тилакоидной мембраны томата, перца и огурца // «Живые и биокосные системы». – 2014. – № 9; URL: http://www.jbks.ru/archive/issue-9/article-9.
  8. Гусейнова И.М., Алиева Д.Р., Маммадов А.Ч., Алиев Д.А. Антиоксидантные ферменты, участвующие в детоксикации Н2О2 в листьях и корнях пшеницы в условиях почвенной засухи. AMEA-nın Xəbərlərı (biologiya və tibb elmləri), 2014, , cild 69, №3, s. 5-15.
  9. Huseynova, I.M., Nasrullayeva, M.Y., Rustamova, S.M., Aliyeva, D.R. and Aliyev, J.A. (2014) Differential Responses of Antioxidative System to Soil Water Shortage in Barley (Hordeum vulgare L.) Genotypes. Advances in Biological Chemistry, 4,351-359. ttp://dx.doi.org/10.4236/abc.2014.46040.
  10. Huseynova I.M., Nasrullayeva M.R., Rustamova S.M., Aliyeva D.R., Aliyev J.A. Quraqlıq stresinin təsirinə məruz qalmış arpa genotiplərinin (Hordeum vulgare L.) yarpaqlarında antioksidant fermentlərin fəallığının və izoenzim tərkibinin tədqiqi. AMEA-nın Xəbərləri (Biologiy və Tibb elmləri), 2014, №2, cild 69, səh. 5-12.
  11. Huseynova I.M., Aliyeva D.R., Aliyev J.A. Subcellular localization and responses of superoxide dismutase isoforms in local wheat varieties subjected to continuous soil drought. Plant Physiology and Biochemistry, 2014, v. 81, pp. 54-60.
  12. Султанова Н.Ф., Алиева Д.Р., Гусейнова И.М. Активность и изоферментный спектр антиоксидантных ферментов, инфицированных вирусами овощных растений. AMEA Botanika İnstitutunun Elmi Əsərləri, 2013, XXXIII cild, s. 144-152.
  13. Гусейнова И.М.,.Алиева Д..Р., Алиев Д..А. Активность и субклеточная локализация изоформ супероксиддисмутазы, накопление глицина бетаина и малондиальдегидау генотипов пшеницы при долговременной почвенной засухи. AMEA-nın Xəbərlərı (biologiya və tibb elmləri), 2013, cild 68, №2, s. 12-22.
  14. Huseynova I.M., Aliyeva D.R., Aliyev J.A. Plant responses to stresses: Role of ascorbate peroxidase in the antioxidant protection. In: “Peroxidases: Biochemical characteristics, function and potential applications”. Eds: Lucas Bogaert and Noah Coppens, Nova Science Publishers, Inc., 2013, pp. 141-158, www. novapublishers.com.
  15. Гусейнова И.М., Алиева Д.Р., Алиев Д.А. Изменение электрофоретических спектров антиоксидантных ферментов пшеницы, подвергнутых почвенной засухе. AMEA-nın Xəbərlərı (biologiya və tibb elmləri), 2012, cild 67, №2, s. 13-22.
  16. Гусейнова И.М., Рустамова С.М., Алиева Д.Р., Султанова Н.Ф., Гулиева Ф.Н., Алиев Д.А. Изучение засухоустойчивости генотипов пшеницы с помощью RAPD маркеров. Международная конференция «Интродукция, сохранение и использование биологического разнообразия мировой флоры» посвященная 80-летию ГНУ «Центральный ботанический сад Национальной академии наук Беларуси» Минск, 19-22 июня, 2012, с. 294-298.
  17. Алиева Д.Р., Бабаев Г.Г., Азизов И.В. Активность и изоферментный состав пероксидазы клеток Dunaliella salina при солевом стрессе. Вестник Днепропетровского Университета, Серия: Биология, Медицина, 2010, вып.1, т.1, с. 16-21
  18. Алиева Д.Р. Изоформы супероксиддисмутазы D. salina при действии долговременного засоления. Azərbaycan Botaniklər Cəmiyyətinin Elmi Əsərləri, 2010, c.1, s. 299-303.
  19. Алиева Д.Р. Влияние повышения концентрации NaCl на активность некоторых ферментов окислительного стресса клеток Dunaliella salina. Известия НАНА, Серия биологические науки, 2009, №1-2, с.18-25.
  20. Мехвалиева У.А., Бабаев Г.Г., Байрамов Ш.М., Алиева Д.Р., Новрузов Е.А., Халыгзаде М.Н., Гулиев Н.М. НАД-малатдегидрогеназа, очищенная из митохондрий листьев пщеницы, в условиях почвенной засухи. AMEA Botanika İnstitutunun elmi əsərləri, 2009, cild 29, s.560-568.
  21. Алиева Д.Р., Бабаев Г.Г., Азизов И.В. Влияние повышения концентрации NaCl на фотосинтез и активность каталазы клеток Dunaliella salina. Вестник Днепропетровского Университета, Серия: Биология, Экология, 2009, вып.17, т.1, с. 3-9.
  22. Aliyeva D.R., Babayev H.G., Azizov I.V. Effect of high NaCl concentration on photosynthesis and activity of enzymes associated with protection against oxidative stress in Dunaliella salina. Transaction on Agri. Science, 2009, v.6, №4, pp. 1-7.
  23. Алиева Д.Р., Бабаев Г.Г., Мамедов А.Ч. Активность аскорбатпероксидазы клеток Dunaliella salina при солевом стрессе AMEA-nin Mikrobiologiya İnstitutunun elmi əsərləri, 2007, cild 5, s. 200-204.
  24. Алиева Д.Р. Некоторые морфологические и биохимические особенности клеток Dunaliella salina при солевом стрессе. AMEA Botanika İnstitutunun elmi əsərləri, XXVI cild, Baki, “Elm”-2006, s. 489-493.
  25. Алиева Д.Р., Азизов И.В. Влияние различных концентраций NaCl на кислородный обмен и белковый состав клеток зеленой водоросли Dunaliella salina. Известия НАНА (Серия биологические науки), 2006, №3-4, с. 33-43.
  26. Ajalov V.A., Aliyeva D.R., Savchenko T.V., Çakir A., Aliev C.A. Dunaliella salina hüçrelerinde tuzun yüksek konsantrasyonlarında meydana gelen biokimyasal degeşiklikler. XIII Ulusal Bioloji Konqresi, İstanbul, Türkiye. 1996, s. 364-373.

Respublika, beynəlxalq və xarici ölkələrin elmi qurumlarında üzvlüyü

Azərbaycan Molekulyar Bioloqlar və Biokimyaçılar Cəmiyyətinin üzvü

Pedaqoji fəaliyyəti

-

Digər fəaliyyəti

-

Təltif və mükafatları

AMEA-nın Biologiya və Tibb Elmləri Bölməsinin Fəxri Fərmanı (2015)

AMEA-nın birinci vitse-prezidentinin Fəxri Fərmanı (2020)

İş yeri və ünvanı

AMEA Molekulyar Biologiya və Biotexnologiyalar İnstitutu, İzzət Nəbiyev küçəsi 11, Bakı AZ1073, Azərbaycan

Vəzifəsi

Elmi katib

Xidməti tel.

(+994 12) 510 89 41 

Mobil tel.

(+994 55) 486 16 52 

Ev tel.

(+994 12) 342 04 46 

Faks

(+994 12) 510 24 33 

Elektron poçtu

aliyeva-1965@inbox.ru

d.aliyeva@imbb.science.az
© 2018 AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu